Codependentie- en relatiecoaching
Artikelen en media
Zorg & Welzijn 27 oktober 2021
https://www.zorgwelzijn.nl/desiree-ging-kapot-aan-depressie-zoon-sven-naasten-worden-vaak-vergeten/?preview_id=63044&preview_nonce=91e... 1/4
ERVARINGSDESKUNDIG
27 OKT 2021
Desirée ging kapot aan depressie zoon Sven: ‘Naasten worden vaak vergeten’
Door Jeroen Wapenaar
In het grootste deel van het boek woont Desirée samen met Sven en zijn tweelingbroer Lars. Desirée is gescheiden van Pieter; hun andere zoon Oskar, die PDD-NOS heeft, woont bij Pieter. Sven ligt lange dagen in bed, mist vaak lessen op school en zegt regelmatig dat hij dood wil. ’s Nachts worstelt hij met demonen die hem voor van alles uitmaken, schrijft Desirée. Zelf durft ze vanwege haar bezorgdheid nauwelijks het huis uit. Ze gaat wel alleen op een rondreis langs Europese steden, maar als ze thuiskomt en de somberheid van Sven ziet, verwijt ze zichzelf meteen dat ze is gegaan.
Haar zoon Sven is degene met de diagnose depressie, maar Desirée Tonino zelf werd meegezogen in zijn worsteling. Daarover gaat haar boek Einde aan de duisternis. ‘Naasten van mensen met psychische problematiek krijgen bijna nooit de vraag hoe het met hen gaat, terwijl zij het ook ontzettend zwaar krijgen. Meer begeleiding voor de omgeving is nodig.’ Op familieleden van mensen met een depressie of andere psychische problemen heeft de situatie ook heel veel impact.
Wegvluchten voor eenzaamheid
Na tweeënhalf jaar van frustraties, wanhoop en schuldgevoel besluit Desirée naar de huisarts te gaan. In het gesprek dat volgt komt ze er voor het eerst achter hoe, zoals ze dat zelf noemt, Svens donkere wolk ook haar in zijn greep heeft. Uit het boek, als huisarts Sandra vraagt hoe zij het volhoudt: “‘Werken is altijd al mijn vluchtroute geweest, ook toen ik getrouwd was met Pieter. Ik stortte me op mijn werk om maar niet te hoeven voelen, en nu eigenlijk weer. Toen vluchtte ik weg voor de eenzaamheid, nu wil ik de paniek en angst niet voelen.’ En dan zijn daar de tranen. De paniek overspoelt me, het idee dat Sven me ontglipt.’”
Veel meer doorvragen
‘Wat heb je het lang volgehouden’, zegt huisarts Sandra. En dan: ‘En daar ligt voor jou een aandachtspunt. Niemand houdt het zolang vol zonder rust. Heb je hobby’s?’ Het is deze manier van aandacht geven en doorvragen aan naasten die alle sociaal professionals veel vaker moeten toepassen bij psychische problematiek, vindt Desirée.
‘Je glijdt mee af’
‘Als ouder zet je heel veel dingen opzij, je wilt dat je kind gelukkig is. Als iemand me al vroeg hoe het met me ging, dan ging mijn antwoord bijna altijd over hoe het met Sven ging. Dus zijn gevoel bepaalde volledig hoe ik me voelde. En zo glijd je mee af’, vertelt ze. ‘Terwijl je eigenlijk moet leren loslaten, zodat jij ook de ruimte krijgt voor je eigen leven. Bovendien: ik haalde alles waar Sven zich maar enigszins zorgen over zou kunnen maken bij hem weg. Dan komt iemand met een depressie nooit in beweging.’
Hardop uitspreken wat nodig is
Hoe vraag je door aan naasten van mensen met psychische problematiek, wetende dat zij zichzelf vaak bewust wegcijferen? ‘Vraag wat hij of zij leuk vindt. En als het antwoord niets is, en dat was bij mij zo, vraag dan wat diegene nog wel voor zichzelf doet. Ik ga naar de stad, oké en wat doe je daar dan, ja boodschappen doen. Dat is geen rust zoeken, en dat mag je als hulpverlener ook best hardop uitspreken.’
Wandelen
Als een hulpverlener of naaste Desirée heel zwart-wit vertelde wat ze nodig had was ze daar vaak bij gebaat. ‘Wandelen vond ik altijd leuk, maar deed ik nooit meer omdat dan alle nare gedachten binnenkwamen, verschrikkelijk. Pas toen mijn huisarts me de opdracht gaf naar buiten te gaan, deed ik het. En die eerste keer maakte het makkelijker om meer ruimte voor mezelf te creëren.’
Niet meer op deze manier willen leven
‘Sven zat op een gegeven moment zo in de put dat ik dacht, spring dan maar. Omdat ik zag en hoorde hoe hij worstelde met dat geschreeuw in zijn hoofd. Hij wilde niet dood, maar hij wilde niet meer op deze manier leven. Het is vreselijk om zo over je kind te denken, maar ik heb van anderen geleerd dat het een teken van liefde is. En door al die angsten, zorgen en gedachten hardop uit te spreken, werden ze minder groot’, zegt Desirée.
‘Wat had je dan kunnen doen?’
Een ander voorbeeld van het belang van geen doekjes eromheen winden komt als Desirée zich zorgen maakt dat Sven alleen naar de trein gaat. Ze keek hem na totdat hij was ingestapt, om zeker te weten dat er niets geks zou gebeuren. ‘Wat als hij er wel voor was gesprongen?’, zegt haar zus Myriam. ‘Wat had je dan kunnen doen? Bovendien had je het dan nog zien gebeuren ook.’ Die is raak, schrijft Desirée. ‘Wat had ik nou helemaal willen doen? Als Sven echt van plan is om een einde aan zijn leven te maken, dan doet hij dat niet waar ik bij ben. En ik heb al gemerkt dat het mijn leven verlamt als ik hem continu in de gaten wil houden.’
Maskers en manipulatie
Wat Desirée heel moeilijk vindt is dat ze eigenlijk totaal niet op de hoogte wordt gehouden van de voortgang van therapie die Sven krijgt. Als hij achttien is, mag hij daar van de wet natuurlijk zelf over beslissen, en hebben zijn hulpverleners een geheimhoudingsplicht. Uiteindelijk lukt het psychologe Gerlinde wel om Sven zo ver te krijgen dat hij toestemt in een gesprek met zijn moeder erbij. Dan merkt Desirée pas goed hoe hij een masker kan opzetten. Manipulatie, Sven is er heel goed in. Ook Gerlinde merkt op dat Sven een heel ander persoon is als zijn moeder erbij is. En dat gesprek haalt alles in haar overhoop: ook al wordt ze nog steeds verscheurd door twijfels, Sven moet uit huis, anders gaat zij eraan kapot.
Impact op andere kinderen
Uiteindelijk wordt Sven inderdaad opgenomen. Vooral voor Desirée en haar zoon Lars betekent dit eindelijk weer kunnen ademhalen. Ook op Lars heeft de hele periode een forse impact gehad. Zo vertelt hij dat hij het gevoel heeft dat alles van hem afhangt, nu zowel Oskar als Sven hun school niet afmaken. ‘Ik heb het gevoel dat ik overal in faal terwijl ik juist overal wil slagen.’ Lars lukt het om uit de burn-out op te krabbelen, maar hij heeft wel aandacht van zijn moeder gemist, weet Desirée. ‘Bij depressie in een gezin zou ook aan alle kinderen veel eerder moeten worden gevraagd hoe het voor hen is. Wat hebben zij nodig voor ruimte in hún leven. Die vraag is ons heel lang niet gesteld.’
Vaak recidive bij psychische problematiek
Proberen los te laten en vaker nee te zeggen, dat is het belangrijkste advies dat Desirée andere naasten in een vergelijkbare situatie wil meegeven. ‘Een vader mailde me dat hij zo graag tips wilde om zijn kind weer in beweging te krijgen. Maar die heb ik niet. Het gaat echt om loslaten, hoe moeilijk dat ook is. En verder hoop ik dat naasten vaker bij gesprekken mogen zijn, zodat ze in ieder geval iets horen over de voortgang. Zoals ook in het boek staat is de kans op recidive bij psychische problematiek 70%. En daar lijdt het hele gezin onder.’
Het boek Einde aan de duisternis is voor €22,50 te bestellen op gezondeliefde.nl/bestel. Desirée Tonino biedt codependentie- en relatiecoaching, en wil ook specifieke hulp aan naasten van mensen met een depressie gaan aanbieden.
ERVARINGSDESKUNDIG
27 OKT 2021
Desirée ging kapot aan depressie zoon Sven: ‘Naasten worden vaak vergeten’
Door Jeroen Wapenaar
In het grootste deel van het boek woont Desirée samen met Sven en zijn tweelingbroer Lars. Desirée is gescheiden van Pieter; hun andere zoon Oskar, die PDD-NOS heeft, woont bij Pieter. Sven ligt lange dagen in bed, mist vaak lessen op school en zegt regelmatig dat hij dood wil. ’s Nachts worstelt hij met demonen die hem voor van alles uitmaken, schrijft Desirée. Zelf durft ze vanwege haar bezorgdheid nauwelijks het huis uit. Ze gaat wel alleen op een rondreis langs Europese steden, maar als ze thuiskomt en de somberheid van Sven ziet, verwijt ze zichzelf meteen dat ze is gegaan.
Haar zoon Sven is degene met de diagnose depressie, maar Desirée Tonino zelf werd meegezogen in zijn worsteling. Daarover gaat haar boek Einde aan de duisternis. ‘Naasten van mensen met psychische problematiek krijgen bijna nooit de vraag hoe het met hen gaat, terwijl zij het ook ontzettend zwaar krijgen. Meer begeleiding voor de omgeving is nodig.’ Op familieleden van mensen met een depressie of andere psychische problemen heeft de situatie ook heel veel impact.
Wegvluchten voor eenzaamheid
Na tweeënhalf jaar van frustraties, wanhoop en schuldgevoel besluit Desirée naar de huisarts te gaan. In het gesprek dat volgt komt ze er voor het eerst achter hoe, zoals ze dat zelf noemt, Svens donkere wolk ook haar in zijn greep heeft. Uit het boek, als huisarts Sandra vraagt hoe zij het volhoudt: “‘Werken is altijd al mijn vluchtroute geweest, ook toen ik getrouwd was met Pieter. Ik stortte me op mijn werk om maar niet te hoeven voelen, en nu eigenlijk weer. Toen vluchtte ik weg voor de eenzaamheid, nu wil ik de paniek en angst niet voelen.’ En dan zijn daar de tranen. De paniek overspoelt me, het idee dat Sven me ontglipt.’”
Veel meer doorvragen
‘Wat heb je het lang volgehouden’, zegt huisarts Sandra. En dan: ‘En daar ligt voor jou een aandachtspunt. Niemand houdt het zolang vol zonder rust. Heb je hobby’s?’ Het is deze manier van aandacht geven en doorvragen aan naasten die alle sociaal professionals veel vaker moeten toepassen bij psychische problematiek, vindt Desirée.
‘Je glijdt mee af’
‘Als ouder zet je heel veel dingen opzij, je wilt dat je kind gelukkig is. Als iemand me al vroeg hoe het met me ging, dan ging mijn antwoord bijna altijd over hoe het met Sven ging. Dus zijn gevoel bepaalde volledig hoe ik me voelde. En zo glijd je mee af’, vertelt ze. ‘Terwijl je eigenlijk moet leren loslaten, zodat jij ook de ruimte krijgt voor je eigen leven. Bovendien: ik haalde alles waar Sven zich maar enigszins zorgen over zou kunnen maken bij hem weg. Dan komt iemand met een depressie nooit in beweging.’
Hardop uitspreken wat nodig is
Hoe vraag je door aan naasten van mensen met psychische problematiek, wetende dat zij zichzelf vaak bewust wegcijferen? ‘Vraag wat hij of zij leuk vindt. En als het antwoord niets is, en dat was bij mij zo, vraag dan wat diegene nog wel voor zichzelf doet. Ik ga naar de stad, oké en wat doe je daar dan, ja boodschappen doen. Dat is geen rust zoeken, en dat mag je als hulpverlener ook best hardop uitspreken.’
Wandelen
Als een hulpverlener of naaste Desirée heel zwart-wit vertelde wat ze nodig had was ze daar vaak bij gebaat. ‘Wandelen vond ik altijd leuk, maar deed ik nooit meer omdat dan alle nare gedachten binnenkwamen, verschrikkelijk. Pas toen mijn huisarts me de opdracht gaf naar buiten te gaan, deed ik het. En die eerste keer maakte het makkelijker om meer ruimte voor mezelf te creëren.’
Niet meer op deze manier willen leven
‘Sven zat op een gegeven moment zo in de put dat ik dacht, spring dan maar. Omdat ik zag en hoorde hoe hij worstelde met dat geschreeuw in zijn hoofd. Hij wilde niet dood, maar hij wilde niet meer op deze manier leven. Het is vreselijk om zo over je kind te denken, maar ik heb van anderen geleerd dat het een teken van liefde is. En door al die angsten, zorgen en gedachten hardop uit te spreken, werden ze minder groot’, zegt Desirée.
‘Wat had je dan kunnen doen?’
Een ander voorbeeld van het belang van geen doekjes eromheen winden komt als Desirée zich zorgen maakt dat Sven alleen naar de trein gaat. Ze keek hem na totdat hij was ingestapt, om zeker te weten dat er niets geks zou gebeuren. ‘Wat als hij er wel voor was gesprongen?’, zegt haar zus Myriam. ‘Wat had je dan kunnen doen? Bovendien had je het dan nog zien gebeuren ook.’ Die is raak, schrijft Desirée. ‘Wat had ik nou helemaal willen doen? Als Sven echt van plan is om een einde aan zijn leven te maken, dan doet hij dat niet waar ik bij ben. En ik heb al gemerkt dat het mijn leven verlamt als ik hem continu in de gaten wil houden.’
Maskers en manipulatie
Wat Desirée heel moeilijk vindt is dat ze eigenlijk totaal niet op de hoogte wordt gehouden van de voortgang van therapie die Sven krijgt. Als hij achttien is, mag hij daar van de wet natuurlijk zelf over beslissen, en hebben zijn hulpverleners een geheimhoudingsplicht. Uiteindelijk lukt het psychologe Gerlinde wel om Sven zo ver te krijgen dat hij toestemt in een gesprek met zijn moeder erbij. Dan merkt Desirée pas goed hoe hij een masker kan opzetten. Manipulatie, Sven is er heel goed in. Ook Gerlinde merkt op dat Sven een heel ander persoon is als zijn moeder erbij is. En dat gesprek haalt alles in haar overhoop: ook al wordt ze nog steeds verscheurd door twijfels, Sven moet uit huis, anders gaat zij eraan kapot.
Impact op andere kinderen
Uiteindelijk wordt Sven inderdaad opgenomen. Vooral voor Desirée en haar zoon Lars betekent dit eindelijk weer kunnen ademhalen. Ook op Lars heeft de hele periode een forse impact gehad. Zo vertelt hij dat hij het gevoel heeft dat alles van hem afhangt, nu zowel Oskar als Sven hun school niet afmaken. ‘Ik heb het gevoel dat ik overal in faal terwijl ik juist overal wil slagen.’ Lars lukt het om uit de burn-out op te krabbelen, maar hij heeft wel aandacht van zijn moeder gemist, weet Desirée. ‘Bij depressie in een gezin zou ook aan alle kinderen veel eerder moeten worden gevraagd hoe het voor hen is. Wat hebben zij nodig voor ruimte in hún leven. Die vraag is ons heel lang niet gesteld.’
Vaak recidive bij psychische problematiek
Proberen los te laten en vaker nee te zeggen, dat is het belangrijkste advies dat Desirée andere naasten in een vergelijkbare situatie wil meegeven. ‘Een vader mailde me dat hij zo graag tips wilde om zijn kind weer in beweging te krijgen. Maar die heb ik niet. Het gaat echt om loslaten, hoe moeilijk dat ook is. En verder hoop ik dat naasten vaker bij gesprekken mogen zijn, zodat ze in ieder geval iets horen over de voortgang. Zoals ook in het boek staat is de kans op recidive bij psychische problematiek 70%. En daar lijdt het hele gezin onder.’
Het boek Einde aan de duisternis is voor €22,50 te bestellen op gezondeliefde.nl/bestel. Desirée Tonino biedt codependentie- en relatiecoaching, en wil ook specifieke hulp aan naasten van mensen met een depressie gaan aanbieden.
Uitvaart.nl 27 oktober 2021
In de media is er veel aandacht voor depressie en suïcide, maar minder voor de mensen eromheen. De vaders, de moeders, broers en zussen: het hele gezin lijdt mee. Hoe ga je daarmee om? En vooral: hoe blijf je zelf staande? Desirée Tonino schreef een boek over haar worsteling als moeder van een depressief en suïcidaal kind. Het boek wordt op 16 oktober in Nieuwegein gepresenteerd, en bevat naast haar verhaal ook tips en bespiegelingen van diverse therapeuten en lotgenoten.
Ouder of mantelzorger
Wanneer het niet goed gaat met je kind, pak je als ouders als vanzelf de zorgtaak op. Daarbij is het moeilijk om je eigen grenzen te bewaken, zeker als je kind worstelt met het leven en suïcidale gedachten heeft. De valkuil lokt om alles opzij te zetten voor het welzijn van je kind. Veel broers en zussen lijden mee in een gezin waar de zwarte depressiewolk hangt. De aandacht is ongelijk verdeeld, voor hen is er weinig ruimte om hun belevenissen te delen. Elke dag geconfronteerd worden met iemand die aan de dood denkt, is loodzwaar.
Helpende hand
Om behalve herkenning ook een helpende hand te bieden aan de lezer, bevat het boek bespiegelingen en tips van therapeuten en lotgenoten. ‘Toen ik midden in de zorg voor mijn zoon Sven zat, had ik geen energie om hulp voor mezelf te zoeken,’ aldus auteur Desirée Tonino. ‘Alles draaide om Sven en hoe ik hem overeind kon houden. Ik hoop dat iemand zich dankzij dit boek gesteund en geholpen voelt.’
Ouder of mantelzorger
Wanneer het niet goed gaat met je kind, pak je als ouders als vanzelf de zorgtaak op. Daarbij is het moeilijk om je eigen grenzen te bewaken, zeker als je kind worstelt met het leven en suïcidale gedachten heeft. De valkuil lokt om alles opzij te zetten voor het welzijn van je kind. Veel broers en zussen lijden mee in een gezin waar de zwarte depressiewolk hangt. De aandacht is ongelijk verdeeld, voor hen is er weinig ruimte om hun belevenissen te delen. Elke dag geconfronteerd worden met iemand die aan de dood denkt, is loodzwaar.
Helpende hand
Om behalve herkenning ook een helpende hand te bieden aan de lezer, bevat het boek bespiegelingen en tips van therapeuten en lotgenoten. ‘Toen ik midden in de zorg voor mijn zoon Sven zat, had ik geen energie om hulp voor mezelf te zoeken,’ aldus auteur Desirée Tonino. ‘Alles draaide om Sven en hoe ik hem overeind kon houden. Ik hoop dat iemand zich dankzij dit boek gesteund en geholpen voelt.’
De Stentor 22 oktober 2021.jpg
Wat als je kind een doodswens heeft? Desirée Tonino (57) schreef een boek over haar worsteling als moeder van een depressieve en suïcidale zoon. Die zoon heeft in het boek de naam Sven. Wanneer wordt duidelijk dat er iets niet in orde is?
,,Hij is 16 jaar als zijn vader en ik uit elkaar gaan. Vrij snel daarna schiet Sven met 100 kilometer per uur in een depressie. In mei verhuis ik en in juni weet ik dat er iets niet klopt, ondanks dat hij bij zijn vader woont. Hij is somber, blijft overdag in bed liggen, stopt met eten, gaat niet meer naar school en is vooral ‘s nachts actief. Als zijn pa twee weken op zakenreis is zoek ik Sven op en schrik als ik hem zie. Ik zoek er een lijstje kenmerken bij en weet: dit is een depressie. ’’
Wat is je reflex?
,,Dat er hulp moet komen. Actie. Hem motiveren om met zichzelf aan de slag te gaan. Mijn ex had meer zoiets van: laat het hem zelf maar doen. Maar ik zag hem afglijden en wilde voor hem in de bres springen. Het is toch je kind en als dat valt, pak je de pleisters. Er was echt wat aan de hand. In drie maanden tijd viel hij 30 kilo af en die grote jongen woog nog maar 48 kilo.’’
Hadden zijn beide broers ook last van deze situatie?
,,De oudste heeft autisme en trok zich terug in zijn eigen wereld. Hij liet zich er verder niet door beïnvloeden. Maar zijn eeneiige tweelingbroer Lars heeft er wel veel last van gehad, zeker toen Sven weer bij ons kwam wonen. Elke dag werd hij geconfronteerd met z’n broer waar het niet goed mee ging. Na vier jaar raakte Lars in een burnout en lag ook op bed somber te zijn. Maar hij besefte dat hij hulp moest zoeken, omdat het hem anders net zo zou vergaan als zijn broer.’’
Je ging als moeder over grenzen heen, schrijf je. Wat gebeurde er?
,,Ik werd meegezogen, schoot in de zorgstand en cijferde me helemaal weg. Dat is de grote valkuil, dat zeggen deskundigen in het boek ook. Alles gaat om Sven draaien: of hij opstaat, wat eet en iets doet. En je maakt het hem zo gemakkelijk mogelijk. Ik ging zelfs de deur niet meer uit omdat ik bang was dat hij zichzelf wat aan zou doen. Ik had geen leven meer, deed geen leuke dingen. Dat was geen bewuste keuze, het gebeurde me. Mijn ex? Die had dat veel minder. Die wilde dat Sven het zelf uitzocht. Wat ik teveel had, had hij te weinig.’’
Wat zou je advies zijn aan mensen die in een soortgelijke situatie verzeild raken?
,,Zorg voor jezelf, praat erover met gespecialiseerde hulpverleners. Je hebt het idee dat je hem beter kunt maken, maar dat kan hij -met hulp van buitenaf- alleen zelf. Maar het is zo moeilijk om dat los te laten. Sven accepteerde hulp omdat ik hem dat vroeg, maar saboteerde die ook en maakte niks af. Dan ben je als ouder op een gegeven moment klaar.’’
Hoe gaat het nu met Sven?
,,Dat weet ik niet precies, want we hebben al anderhalf jaar geen contact meer. Dat werd verbroken toen hij zich op mijn aandringen weer had laten opnemen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis, red). Ik weet dat hij druk is met z’n baan en inmiddels een beter dag- en nachtritme heeft. Hem loslaten heeft geholpen, maar ik heb een half jaar lopen huilen. Soms schiet ik er nog vol van. Het is een rouwproces en het blijft verdrietig, ongeacht hoe het met hem gaat. Al was het maar om de jaren in zijn jeugd die hij gemist heeft omdat hij somber op bed lag.’’
En hoe gaat het met jou?
,,Heel goed. Dat Sven nu zijn eigen weg kiest, heeft mij ook rust gebracht.’’
Haar boek Einde aan de duisternis is te bestellen via de website gezondeliefde.nl.
,,Hij is 16 jaar als zijn vader en ik uit elkaar gaan. Vrij snel daarna schiet Sven met 100 kilometer per uur in een depressie. In mei verhuis ik en in juni weet ik dat er iets niet klopt, ondanks dat hij bij zijn vader woont. Hij is somber, blijft overdag in bed liggen, stopt met eten, gaat niet meer naar school en is vooral ‘s nachts actief. Als zijn pa twee weken op zakenreis is zoek ik Sven op en schrik als ik hem zie. Ik zoek er een lijstje kenmerken bij en weet: dit is een depressie. ’’
Wat is je reflex?
,,Dat er hulp moet komen. Actie. Hem motiveren om met zichzelf aan de slag te gaan. Mijn ex had meer zoiets van: laat het hem zelf maar doen. Maar ik zag hem afglijden en wilde voor hem in de bres springen. Het is toch je kind en als dat valt, pak je de pleisters. Er was echt wat aan de hand. In drie maanden tijd viel hij 30 kilo af en die grote jongen woog nog maar 48 kilo.’’
Hadden zijn beide broers ook last van deze situatie?
,,De oudste heeft autisme en trok zich terug in zijn eigen wereld. Hij liet zich er verder niet door beïnvloeden. Maar zijn eeneiige tweelingbroer Lars heeft er wel veel last van gehad, zeker toen Sven weer bij ons kwam wonen. Elke dag werd hij geconfronteerd met z’n broer waar het niet goed mee ging. Na vier jaar raakte Lars in een burnout en lag ook op bed somber te zijn. Maar hij besefte dat hij hulp moest zoeken, omdat het hem anders net zo zou vergaan als zijn broer.’’
Je ging als moeder over grenzen heen, schrijf je. Wat gebeurde er?
,,Ik werd meegezogen, schoot in de zorgstand en cijferde me helemaal weg. Dat is de grote valkuil, dat zeggen deskundigen in het boek ook. Alles gaat om Sven draaien: of hij opstaat, wat eet en iets doet. En je maakt het hem zo gemakkelijk mogelijk. Ik ging zelfs de deur niet meer uit omdat ik bang was dat hij zichzelf wat aan zou doen. Ik had geen leven meer, deed geen leuke dingen. Dat was geen bewuste keuze, het gebeurde me. Mijn ex? Die had dat veel minder. Die wilde dat Sven het zelf uitzocht. Wat ik teveel had, had hij te weinig.’’
Wat zou je advies zijn aan mensen die in een soortgelijke situatie verzeild raken?
,,Zorg voor jezelf, praat erover met gespecialiseerde hulpverleners. Je hebt het idee dat je hem beter kunt maken, maar dat kan hij -met hulp van buitenaf- alleen zelf. Maar het is zo moeilijk om dat los te laten. Sven accepteerde hulp omdat ik hem dat vroeg, maar saboteerde die ook en maakte niks af. Dan ben je als ouder op een gegeven moment klaar.’’
Hoe gaat het nu met Sven?
,,Dat weet ik niet precies, want we hebben al anderhalf jaar geen contact meer. Dat werd verbroken toen hij zich op mijn aandringen weer had laten opnemen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis, red). Ik weet dat hij druk is met z’n baan en inmiddels een beter dag- en nachtritme heeft. Hem loslaten heeft geholpen, maar ik heb een half jaar lopen huilen. Soms schiet ik er nog vol van. Het is een rouwproces en het blijft verdrietig, ongeacht hoe het met hem gaat. Al was het maar om de jaren in zijn jeugd die hij gemist heeft omdat hij somber op bed lag.’’
En hoe gaat het met jou?
,,Heel goed. Dat Sven nu zijn eigen weg kiest, heeft mij ook rust gebracht.’’
Haar boek Einde aan de duisternis is te bestellen via de website gezondeliefde.nl.
Algemeen Dagblad 22 oktober 2021
Wat als je kind een doodswens heeft? Desirée Tonino (57) schreef een boek over haar worsteling als moeder van een depressieve en suïcidale zoon. Die zoon heeft in het boek de naam Sven. Wanneer wordt duidelijk dat er iets niet in orde is?
,,Hij is 16 jaar als zijn vader en ik uit elkaar gaan. Vrij snel daarna schiet Sven met 100 kilometer per uur in een depressie. In mei verhuis ik en in juni weet ik dat er iets niet klopt, ondanks dat hij bij zijn vader woont. Hij is somber, blijft overdag in bed liggen, stopt met eten, gaat niet meer naar school en is vooral ‘s nachts actief. Als zijn pa twee weken op zakenreis is zoek ik Sven op en schrik als ik hem zie. Ik zoek er een lijstje kenmerken bij en weet: dit is een depressie. ’’
Wat is je reflex?
,,Dat er hulp moet komen. Actie. Hem motiveren om met zichzelf aan de slag te gaan. Mijn ex had meer zoiets van: laat het hem zelf maar doen. Maar ik zag hem afglijden en wilde voor hem in de bres springen. Het is toch je kind en als dat valt, pak je de pleisters. Er was echt wat aan de hand. In drie maanden tijd viel hij 30 kilo af en die grote jongen woog nog maar 48 kilo.’’
Hadden zijn beide broers ook last van deze situatie?
,,De oudste heeft autisme en trok zich terug in zijn eigen wereld. Hij liet zich er verder niet door beïnvloeden. Maar zijn eeneiige tweelingbroer Lars heeft er wel veel last van gehad, zeker toen Sven weer bij ons kwam wonen. Elke dag werd hij geconfronteerd met z’n broer waar het niet goed mee ging. Na vier jaar raakte Lars in een burnout en lag ook op bed somber te zijn. Maar hij besefte dat hij hulp moest zoeken, omdat het hem anders net zo zou vergaan als zijn broer.’’
Je ging als moeder over grenzen heen, schrijf je. Wat gebeurde er?
,,Ik werd meegezogen, schoot in de zorgstand en cijferde me helemaal weg. Dat is de grote valkuil, dat zeggen deskundigen in het boek ook. Alles gaat om Sven draaien: of hij opstaat, wat eet en iets doet. En je maakt het hem zo gemakkelijk mogelijk. Ik ging zelfs de deur niet meer uit omdat ik bang was dat hij zichzelf wat aan zou doen. Ik had geen leven meer, deed geen leuke dingen. Dat was geen bewuste keuze, het gebeurde me. Mijn ex? Die had dat veel minder. Die wilde dat Sven het zelf uitzocht. Wat ik teveel had, had hij te weinig.’’
Wat zou je advies zijn aan mensen die in een soortgelijke situatie verzeild raken?
,,Zorg voor jezelf, praat erover met gespecialiseerde hulpverleners. Je hebt het idee dat je hem beter kunt maken, maar dat kan hij -met hulp van buitenaf- alleen zelf. Maar het is zo moeilijk om dat los te laten. Sven accepteerde hulp omdat ik hem dat vroeg, maar saboteerde die ook en maakte niks af. Dan ben je als ouder op een gegeven moment klaar.’’
Hoe gaat het nu met Sven?
,,Dat weet ik niet precies, want we hebben al anderhalf jaar geen contact meer. Dat werd verbroken toen hij zich op mijn aandringen weer had laten opnemen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis, red). Ik weet dat hij druk is met z’n baan en inmiddels een beter dag- en nachtritme heeft. Hem loslaten heeft geholpen, maar ik heb een half jaar lopen huilen. Soms schiet ik er nog vol van. Het is een rouwproces en het blijft verdrietig, ongeacht hoe het met hem gaat. Al was het maar om de jaren in zijn jeugd die hij gemist heeft omdat hij somber op bed lag.’’
En hoe gaat het met jou?
,,Heel goed. Dat Sven nu zijn eigen weg kiest, heeft mij ook rust gebracht.’’
Haar boek Einde aan de duisternis is te bestellen via de website gezondeliefde.nl.
,,Hij is 16 jaar als zijn vader en ik uit elkaar gaan. Vrij snel daarna schiet Sven met 100 kilometer per uur in een depressie. In mei verhuis ik en in juni weet ik dat er iets niet klopt, ondanks dat hij bij zijn vader woont. Hij is somber, blijft overdag in bed liggen, stopt met eten, gaat niet meer naar school en is vooral ‘s nachts actief. Als zijn pa twee weken op zakenreis is zoek ik Sven op en schrik als ik hem zie. Ik zoek er een lijstje kenmerken bij en weet: dit is een depressie. ’’
Wat is je reflex?
,,Dat er hulp moet komen. Actie. Hem motiveren om met zichzelf aan de slag te gaan. Mijn ex had meer zoiets van: laat het hem zelf maar doen. Maar ik zag hem afglijden en wilde voor hem in de bres springen. Het is toch je kind en als dat valt, pak je de pleisters. Er was echt wat aan de hand. In drie maanden tijd viel hij 30 kilo af en die grote jongen woog nog maar 48 kilo.’’
Hadden zijn beide broers ook last van deze situatie?
,,De oudste heeft autisme en trok zich terug in zijn eigen wereld. Hij liet zich er verder niet door beïnvloeden. Maar zijn eeneiige tweelingbroer Lars heeft er wel veel last van gehad, zeker toen Sven weer bij ons kwam wonen. Elke dag werd hij geconfronteerd met z’n broer waar het niet goed mee ging. Na vier jaar raakte Lars in een burnout en lag ook op bed somber te zijn. Maar hij besefte dat hij hulp moest zoeken, omdat het hem anders net zo zou vergaan als zijn broer.’’
Je ging als moeder over grenzen heen, schrijf je. Wat gebeurde er?
,,Ik werd meegezogen, schoot in de zorgstand en cijferde me helemaal weg. Dat is de grote valkuil, dat zeggen deskundigen in het boek ook. Alles gaat om Sven draaien: of hij opstaat, wat eet en iets doet. En je maakt het hem zo gemakkelijk mogelijk. Ik ging zelfs de deur niet meer uit omdat ik bang was dat hij zichzelf wat aan zou doen. Ik had geen leven meer, deed geen leuke dingen. Dat was geen bewuste keuze, het gebeurde me. Mijn ex? Die had dat veel minder. Die wilde dat Sven het zelf uitzocht. Wat ik teveel had, had hij te weinig.’’
Wat zou je advies zijn aan mensen die in een soortgelijke situatie verzeild raken?
,,Zorg voor jezelf, praat erover met gespecialiseerde hulpverleners. Je hebt het idee dat je hem beter kunt maken, maar dat kan hij -met hulp van buitenaf- alleen zelf. Maar het is zo moeilijk om dat los te laten. Sven accepteerde hulp omdat ik hem dat vroeg, maar saboteerde die ook en maakte niks af. Dan ben je als ouder op een gegeven moment klaar.’’
Hoe gaat het nu met Sven?
,,Dat weet ik niet precies, want we hebben al anderhalf jaar geen contact meer. Dat werd verbroken toen hij zich op mijn aandringen weer had laten opnemen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis, red). Ik weet dat hij druk is met z’n baan en inmiddels een beter dag- en nachtritme heeft. Hem loslaten heeft geholpen, maar ik heb een half jaar lopen huilen. Soms schiet ik er nog vol van. Het is een rouwproces en het blijft verdrietig, ongeacht hoe het met hem gaat. Al was het maar om de jaren in zijn jeugd die hij gemist heeft omdat hij somber op bed lag.’’
En hoe gaat het met jou?
,,Heel goed. Dat Sven nu zijn eigen weg kiest, heeft mij ook rust gebracht.’’
Haar boek Einde aan de duisternis is te bestellen via de website gezondeliefde.nl.
Utrechts Nieuwsblad 19 oktober 2021.jpg
Wat als je kind een doodswens heeft? Desirée Tonino (57) schreef een boek over haar worsteling als moeder van een depressieve en suïcidale zoon. Die zoon heeft in het boek de naam Sven. Wanneer wordt duidelijk dat er iets niet in orde is?
,,Hij is 16 jaar als zijn vader en ik uit elkaar gaan. Vrij snel daarna schiet Sven met 100 kilometer per uur in een depressie. In mei verhuis ik en in juni weet ik dat er iets niet klopt, ondanks dat hij bij zijn vader woont. Hij is somber, blijft overdag in bed liggen, stopt met eten, gaat niet meer naar school en is vooral ‘s nachts actief. Als zijn pa twee weken op zakenreis is zoek ik Sven op en schrik als ik hem zie. Ik zoek er een lijstje kenmerken bij en weet: dit is een depressie. ’’
Wat is je reflex?
,,Dat er hulp moet komen. Actie. Hem motiveren om met zichzelf aan de slag te gaan. Mijn ex had meer zoiets van: laat het hem zelf maar doen. Maar ik zag hem afglijden en wilde voor hem in de bres springen. Het is toch je kind en als dat valt, pak je de pleisters. Er was echt wat aan de hand. In drie maanden tijd viel hij 30 kilo af en die grote jongen woog nog maar 48 kilo.’’
Hadden zijn beide broers ook last van deze situatie?
,,De oudste heeft autisme en trok zich terug in zijn eigen wereld. Hij liet zich er verder niet door beïnvloeden. Maar zijn eeneiige tweelingbroer Lars heeft er wel veel last van gehad, zeker toen Sven weer bij ons kwam wonen. Elke dag werd hij geconfronteerd met z’n broer waar het niet goed mee ging. Na vier jaar raakte Lars in een burnout en lag ook op bed somber te zijn. Maar hij besefte dat hij hulp moest zoeken, omdat het hem anders net zo zou vergaan als zijn broer.’’
Je ging als moeder over grenzen heen, schrijf je. Wat gebeurde er?
,,Ik werd meegezogen, schoot in de zorgstand en cijferde me helemaal weg. Dat is de grote valkuil, dat zeggen deskundigen in het boek ook. Alles gaat om Sven draaien: of hij opstaat, wat eet en iets doet. En je maakt het hem zo gemakkelijk mogelijk. Ik ging zelfs de deur niet meer uit omdat ik bang was dat hij zichzelf wat aan zou doen. Ik had geen leven meer, deed geen leuke dingen. Dat was geen bewuste keuze, het gebeurde me. Mijn ex? Die had dat veel minder. Die wilde dat Sven het zelf uitzocht. Wat ik teveel had, had hij te weinig.’’
Wat zou je advies zijn aan mensen die in een soortgelijke situatie verzeild raken?
,,Zorg voor jezelf, praat erover met gespecialiseerde hulpverleners. Je hebt het idee dat je hem beter kunt maken, maar dat kan hij -met hulp van buitenaf- alleen zelf. Maar het is zo moeilijk om dat los te laten. Sven accepteerde hulp omdat ik hem dat vroeg, maar saboteerde die ook en maakte niks af. Dan ben je als ouder op een gegeven moment klaar.’’
Hoe gaat het nu met Sven?
,,Dat weet ik niet precies, want we hebben al anderhalf jaar geen contact meer. Dat werd verbroken toen hij zich op mijn aandringen weer had laten opnemen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis, red). Ik weet dat hij druk is met z’n baan en inmiddels een beter dag- en nachtritme heeft. Hem loslaten heeft geholpen, maar ik heb een half jaar lopen huilen. Soms schiet ik er nog vol van. Het is een rouwproces en het blijft verdrietig, ongeacht hoe het met hem gaat. Al was het maar om de jaren in zijn jeugd die hij gemist heeft omdat hij somber op bed lag.’’
En hoe gaat het met jou?
,,Heel goed. Dat Sven nu zijn eigen weg kiest, heeft mij ook rust gebracht.’’
Haar boek Einde aan de duisternis is te bestellen via de website gezondeliefde.nl.
,,Hij is 16 jaar als zijn vader en ik uit elkaar gaan. Vrij snel daarna schiet Sven met 100 kilometer per uur in een depressie. In mei verhuis ik en in juni weet ik dat er iets niet klopt, ondanks dat hij bij zijn vader woont. Hij is somber, blijft overdag in bed liggen, stopt met eten, gaat niet meer naar school en is vooral ‘s nachts actief. Als zijn pa twee weken op zakenreis is zoek ik Sven op en schrik als ik hem zie. Ik zoek er een lijstje kenmerken bij en weet: dit is een depressie. ’’
Wat is je reflex?
,,Dat er hulp moet komen. Actie. Hem motiveren om met zichzelf aan de slag te gaan. Mijn ex had meer zoiets van: laat het hem zelf maar doen. Maar ik zag hem afglijden en wilde voor hem in de bres springen. Het is toch je kind en als dat valt, pak je de pleisters. Er was echt wat aan de hand. In drie maanden tijd viel hij 30 kilo af en die grote jongen woog nog maar 48 kilo.’’
Hadden zijn beide broers ook last van deze situatie?
,,De oudste heeft autisme en trok zich terug in zijn eigen wereld. Hij liet zich er verder niet door beïnvloeden. Maar zijn eeneiige tweelingbroer Lars heeft er wel veel last van gehad, zeker toen Sven weer bij ons kwam wonen. Elke dag werd hij geconfronteerd met z’n broer waar het niet goed mee ging. Na vier jaar raakte Lars in een burnout en lag ook op bed somber te zijn. Maar hij besefte dat hij hulp moest zoeken, omdat het hem anders net zo zou vergaan als zijn broer.’’
Je ging als moeder over grenzen heen, schrijf je. Wat gebeurde er?
,,Ik werd meegezogen, schoot in de zorgstand en cijferde me helemaal weg. Dat is de grote valkuil, dat zeggen deskundigen in het boek ook. Alles gaat om Sven draaien: of hij opstaat, wat eet en iets doet. En je maakt het hem zo gemakkelijk mogelijk. Ik ging zelfs de deur niet meer uit omdat ik bang was dat hij zichzelf wat aan zou doen. Ik had geen leven meer, deed geen leuke dingen. Dat was geen bewuste keuze, het gebeurde me. Mijn ex? Die had dat veel minder. Die wilde dat Sven het zelf uitzocht. Wat ik teveel had, had hij te weinig.’’
Wat zou je advies zijn aan mensen die in een soortgelijke situatie verzeild raken?
,,Zorg voor jezelf, praat erover met gespecialiseerde hulpverleners. Je hebt het idee dat je hem beter kunt maken, maar dat kan hij -met hulp van buitenaf- alleen zelf. Maar het is zo moeilijk om dat los te laten. Sven accepteerde hulp omdat ik hem dat vroeg, maar saboteerde die ook en maakte niks af. Dan ben je als ouder op een gegeven moment klaar.’’
Hoe gaat het nu met Sven?
,,Dat weet ik niet precies, want we hebben al anderhalf jaar geen contact meer. Dat werd verbroken toen hij zich op mijn aandringen weer had laten opnemen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis, red). Ik weet dat hij druk is met z’n baan en inmiddels een beter dag- en nachtritme heeft. Hem loslaten heeft geholpen, maar ik heb een half jaar lopen huilen. Soms schiet ik er nog vol van. Het is een rouwproces en het blijft verdrietig, ongeacht hoe het met hem gaat. Al was het maar om de jaren in zijn jeugd die hij gemist heeft omdat hij somber op bed lag.’’
En hoe gaat het met jou?
,,Heel goed. Dat Sven nu zijn eigen weg kiest, heeft mij ook rust gebracht.’’
Haar boek Einde aan de duisternis is te bestellen via de website gezondeliefde.nl.
BN De Stem 21 oktober 2021
Interview op NH Radio, 10 oktober 2021 'Waarheen, Waarvoor'
Radioprogramma op NH Radio (iedere zondag van 07:00-08:00 uur) over passie, leven en dood, gepresenteerd door register uitvaartverzorger Koop Geersing. Gast: Desirée Tonino, co-dependentie-coach en liefdescoach. Desirée gast geeft handvaten om volwassen, gelijkwaardige relaties aan te gaan. Een jaar geleden begon zij aan het schrijven van het boek EINDE AAN DE DUISTERNIS - ALS JE KIND EEN DOODSWENS HEEFT. Over de depressie van haar zoon en wat dat met haar gedaan heeft. Desirée wil meer doen dan alleen haar persoonlijke verhaal vertellen; het moet naast herkenning ook hulp bieden.
Het ligt niet aan jou - Interview met Lars, de broer van Sven
Lars is de eeneiige tweelingbroer van Sven. Ik sprak met hem over hoe hij de periode heeft beleefd dat Sven met zijn depressie bij ons woonde. Er was niet altijd aandacht voor Lars, en dat heeft hij gemerkt.
Desirée: Sven heeft zes jaar bij ons in huis gewoond, en al die tijd was hij depressief. Wat heeft dat met jou gedaan?
Lars: Er slopen vanzelf dingen in die ook niet gezond waren voor mij. Ik stond niet bovenaan de prioriteitenlijst, ik zette mezelf op de tweede plek, of misschien wel de derde plek. Ik hield me rustig, en had niet door dat het met mij niet goed ging. Ik gaf dat ook niet aan, omdat ik dat minder belangrijk vond. Dat is natuurlijk niet oké, maar zo ging het. Daar heb ik wel het meeste last van gehad.
D: Kwam dat vanuit jezelf? Had je zelf besloten om je maar een beetje koest te houden?
L: Ja, exact dat.
D: Deed je dat voor jezelf, of voor mij?
L: Goede vraag. Deels voor jou, maar ook deels voor mezelf. Terwijl het niet goed is om dat voor jezelf te doen, om jezelf zo weg te cijferen. Jij had al genoeg aan je hoofd, dus ik wilde jou daar niet mee lastigvallen. Maar ook voor mezelf, en ook voor Sven. Ik leerde het mezelf aan, maar het is een slechte gewoonte. Het is geen slechte gewoonte om jezelf niet voorop te stellen, maar wel om dat helemaal nooit te doen.
D: Jij en ik hebben geregeld zitten puzzelen hoe we iets geregeld konden krijgen zodat het voor Sven zo gemakkelijk mogelijk werd.
L: Ja, het draaide allemaal om hem. En soms is dat natuurlijk helemaal niet erg, dat een ander belangrijker is. Maar om elke dag, elke week alles om één persoon te laten draaien, dat is ontzettend vermoeiend.
D: Toen Sven hier weg was, zei je: ik ben nu voor het eerst het belangrijkste in mijn leven.
L: Zo voelt het nog steeds. Ik ging studeren, maar als ik in het weekend thuis kwam, was er geen ruimte om gezellig bij te kletsen over mijn leven. En dat kwam ook niet vanuit mijzelf, want ik wist dat thuis alles om Sven draaide. Dat is natuurlijk niet fijn, en daar heb ik het meeste last van gehad. Ik voelde geen ruimte om leuke dingen over mijn studentenleven te vertellen, want alles ging over Sven.
D: Je voelde dat er geen aandacht voor je was.
L: Klopt. En dat was wel fijn geweest.
D: Ik ben wel blij dat we het hier al vaker over hebben gepraat, ik vind het heel naar voor je dat je dat zo hebt gevoeld. Ik deed mijn uiterste best, maar ik heb niet in de gaten gehad hoe het voor jou was. Ik merkte dat jij je wegcijferde, dat herken ik ook in mijzelf. In die zin lijken wij best veel op elkaar. Het is hoe het is.
L: Ja, precies.
D: Wat zou jouw tip zijn voor mensen als jij die een broer of zus hebben die een depressie hebben of suïcidaal zijn? En die dit ook merken dat hun ouders niet de aandacht voor hen hebben die ze wel graag zouden willen?
L: Vat het niet persoonlijk op dat de aandacht niet naar jou gaat. Dat ligt niet aan jou. Als je dat ter sprake brengt, zal niemand jou dat kwalijk nemen. Het is geen onwil van je ouders dat er weinig aandacht voor jou is. Het is heel makkelijk om te denken: Het zal wel aan mij liggen, of: Ze hebben al genoeg aan hun hoofd. Maar jij mag er ook zijn. En het kan heel lastig zijn, om het ter sprake te brengen. Het zou het beste zijn om te zeggen: ‘Hallo, ik ben er ook nog.’ Of: ‘Dit vind ik niet fijn.’ Spreek je uit. Dat is het gezondste wat je kunt doen, ik had dat veel eerder moeten doen.
D: Dat is inderdaad heel moeilijk. We zijn wel een paar keer samen op vakantie geweest, ik vond dat heel fijn, die één-op-één-aandacht. Ik denk dat dat voor jou ook belangrijke momenten waren.
L: Ja, dat was heel fijn. Ik zeg ook niet dat ik nooit aandacht heb gekregen. Maar in de dagelijkse bezigheden was er geen ruimte voor mijn positieve nieuwtjes. En ook op die vakanties ging het vaak nog over Sven. Niet altijd en niet constant, maar af en toe wel. Terwijl ik daar eigenlijk was om rust te hebben, en me niet bezig te houden met wat er thuis gebeurde. Maar het sluipt er vanzelf in. Dat gaat gewoon zo. Op zulke momenten zou je moeten beseffen dat dat niet gezond is.
D: Maar dat is moeilijk als je er middenin zit.
L: Jazeker.
D: Wat is er nu voor jou veranderd sinds Sven niet meer bij ons woont?
L: De rust in huis. En dat ligt niet aan Sven. Het is niet omdat hij weg is, maar die depressie woont hier niet meer. Als ik de trap op liep, zag ik zijn dichte kamerdeur en wist ik dat hij weer op bed lag. Daar kreeg ik geen positief gevoel van. Dan wist ik dat het weer een moeilijke dag zou worden voor ons allemaal.
D: We noemden het wel een zwarte wolk die in huis hing.
L: Ja, dat ligt niet aan hem persoonlijk. Maar die depressie was een zwart gat waarin je oneindig veel energie kon gooien, en er kwam nooit wat uit.
D: We hebben nu weinig contact met Sven, jij ziet hem wel als je naar papa gaat. Als tweelingbroers hebben jullie wel een bijzondere band. Mis je Sven?
L: Sven kan onwijs grappig zijn, als hij een goede dag heeft, dan is het heel leuk met hem. Dat mis ik. De Sven zonder depressie. Maar toen hij hier zat, had hij niet zoveel goede dagen. Hij zat vast in een patroon van verzorgd worden, jij stond altijd klaar met een boterham, bijvoorbeeld. Die goede dagen mis ik absoluut, maar zo’n goede dag werd altijd gevolgd door een paar slechte dagen. En die mis ik niet.
D: Ja, Sven was een hele fijne jongen voor hij depressief werd. Die zwarte wolk hangt constant om heen, en ik vond het lastig om de oude Sven daar doorheen te zien. Ik mis dat ook, die leuke, opgewekte Sven, degene die hij was. Het is te hopen dat we die oude Sven weer terug gaan zien.
L: Dat hoop ik ook.
D: Ik denk dat je net als ik voelt dat het beter is voor ons dat Sven niet meer hier woont.
L: Ook voor hem. Als hij weer hier terug zou komen wonen, dan valt iedereen weer terug in oude patronen. Jij en ik net zo goed. Dat gaat misschien een week goed, misschien twee, maar daarna gaan we met z’n allen weer die neerwaartse spiraal in.
D: Inderdaad. Het is te hopen dat Sven ook het einde van de duisternis kan gaan zien. Ik ben heel blij dat het met jou goed gaat. En dat wij hier ook over kunnen praten. Dank je voor dit gesprek. Ik denk dat het heel waardevol kan zijn voor mensen die in dezelfde positie zitten als jij, die ook merken dat er weinig aandacht voor ze is als een broer of zus heel veel aandacht nodig heeft. Herkenning is altijd prettig. Dank je wel.
L: Graag gedaan.
Desirée: Sven heeft zes jaar bij ons in huis gewoond, en al die tijd was hij depressief. Wat heeft dat met jou gedaan?
Lars: Er slopen vanzelf dingen in die ook niet gezond waren voor mij. Ik stond niet bovenaan de prioriteitenlijst, ik zette mezelf op de tweede plek, of misschien wel de derde plek. Ik hield me rustig, en had niet door dat het met mij niet goed ging. Ik gaf dat ook niet aan, omdat ik dat minder belangrijk vond. Dat is natuurlijk niet oké, maar zo ging het. Daar heb ik wel het meeste last van gehad.
D: Kwam dat vanuit jezelf? Had je zelf besloten om je maar een beetje koest te houden?
L: Ja, exact dat.
D: Deed je dat voor jezelf, of voor mij?
L: Goede vraag. Deels voor jou, maar ook deels voor mezelf. Terwijl het niet goed is om dat voor jezelf te doen, om jezelf zo weg te cijferen. Jij had al genoeg aan je hoofd, dus ik wilde jou daar niet mee lastigvallen. Maar ook voor mezelf, en ook voor Sven. Ik leerde het mezelf aan, maar het is een slechte gewoonte. Het is geen slechte gewoonte om jezelf niet voorop te stellen, maar wel om dat helemaal nooit te doen.
D: Jij en ik hebben geregeld zitten puzzelen hoe we iets geregeld konden krijgen zodat het voor Sven zo gemakkelijk mogelijk werd.
L: Ja, het draaide allemaal om hem. En soms is dat natuurlijk helemaal niet erg, dat een ander belangrijker is. Maar om elke dag, elke week alles om één persoon te laten draaien, dat is ontzettend vermoeiend.
D: Toen Sven hier weg was, zei je: ik ben nu voor het eerst het belangrijkste in mijn leven.
L: Zo voelt het nog steeds. Ik ging studeren, maar als ik in het weekend thuis kwam, was er geen ruimte om gezellig bij te kletsen over mijn leven. En dat kwam ook niet vanuit mijzelf, want ik wist dat thuis alles om Sven draaide. Dat is natuurlijk niet fijn, en daar heb ik het meeste last van gehad. Ik voelde geen ruimte om leuke dingen over mijn studentenleven te vertellen, want alles ging over Sven.
D: Je voelde dat er geen aandacht voor je was.
L: Klopt. En dat was wel fijn geweest.
D: Ik ben wel blij dat we het hier al vaker over hebben gepraat, ik vind het heel naar voor je dat je dat zo hebt gevoeld. Ik deed mijn uiterste best, maar ik heb niet in de gaten gehad hoe het voor jou was. Ik merkte dat jij je wegcijferde, dat herken ik ook in mijzelf. In die zin lijken wij best veel op elkaar. Het is hoe het is.
L: Ja, precies.
D: Wat zou jouw tip zijn voor mensen als jij die een broer of zus hebben die een depressie hebben of suïcidaal zijn? En die dit ook merken dat hun ouders niet de aandacht voor hen hebben die ze wel graag zouden willen?
L: Vat het niet persoonlijk op dat de aandacht niet naar jou gaat. Dat ligt niet aan jou. Als je dat ter sprake brengt, zal niemand jou dat kwalijk nemen. Het is geen onwil van je ouders dat er weinig aandacht voor jou is. Het is heel makkelijk om te denken: Het zal wel aan mij liggen, of: Ze hebben al genoeg aan hun hoofd. Maar jij mag er ook zijn. En het kan heel lastig zijn, om het ter sprake te brengen. Het zou het beste zijn om te zeggen: ‘Hallo, ik ben er ook nog.’ Of: ‘Dit vind ik niet fijn.’ Spreek je uit. Dat is het gezondste wat je kunt doen, ik had dat veel eerder moeten doen.
D: Dat is inderdaad heel moeilijk. We zijn wel een paar keer samen op vakantie geweest, ik vond dat heel fijn, die één-op-één-aandacht. Ik denk dat dat voor jou ook belangrijke momenten waren.
L: Ja, dat was heel fijn. Ik zeg ook niet dat ik nooit aandacht heb gekregen. Maar in de dagelijkse bezigheden was er geen ruimte voor mijn positieve nieuwtjes. En ook op die vakanties ging het vaak nog over Sven. Niet altijd en niet constant, maar af en toe wel. Terwijl ik daar eigenlijk was om rust te hebben, en me niet bezig te houden met wat er thuis gebeurde. Maar het sluipt er vanzelf in. Dat gaat gewoon zo. Op zulke momenten zou je moeten beseffen dat dat niet gezond is.
D: Maar dat is moeilijk als je er middenin zit.
L: Jazeker.
D: Wat is er nu voor jou veranderd sinds Sven niet meer bij ons woont?
L: De rust in huis. En dat ligt niet aan Sven. Het is niet omdat hij weg is, maar die depressie woont hier niet meer. Als ik de trap op liep, zag ik zijn dichte kamerdeur en wist ik dat hij weer op bed lag. Daar kreeg ik geen positief gevoel van. Dan wist ik dat het weer een moeilijke dag zou worden voor ons allemaal.
D: We noemden het wel een zwarte wolk die in huis hing.
L: Ja, dat ligt niet aan hem persoonlijk. Maar die depressie was een zwart gat waarin je oneindig veel energie kon gooien, en er kwam nooit wat uit.
D: We hebben nu weinig contact met Sven, jij ziet hem wel als je naar papa gaat. Als tweelingbroers hebben jullie wel een bijzondere band. Mis je Sven?
L: Sven kan onwijs grappig zijn, als hij een goede dag heeft, dan is het heel leuk met hem. Dat mis ik. De Sven zonder depressie. Maar toen hij hier zat, had hij niet zoveel goede dagen. Hij zat vast in een patroon van verzorgd worden, jij stond altijd klaar met een boterham, bijvoorbeeld. Die goede dagen mis ik absoluut, maar zo’n goede dag werd altijd gevolgd door een paar slechte dagen. En die mis ik niet.
D: Ja, Sven was een hele fijne jongen voor hij depressief werd. Die zwarte wolk hangt constant om heen, en ik vond het lastig om de oude Sven daar doorheen te zien. Ik mis dat ook, die leuke, opgewekte Sven, degene die hij was. Het is te hopen dat we die oude Sven weer terug gaan zien.
L: Dat hoop ik ook.
D: Ik denk dat je net als ik voelt dat het beter is voor ons dat Sven niet meer hier woont.
L: Ook voor hem. Als hij weer hier terug zou komen wonen, dan valt iedereen weer terug in oude patronen. Jij en ik net zo goed. Dat gaat misschien een week goed, misschien twee, maar daarna gaan we met z’n allen weer die neerwaartse spiraal in.
D: Inderdaad. Het is te hopen dat Sven ook het einde van de duisternis kan gaan zien. Ik ben heel blij dat het met jou goed gaat. En dat wij hier ook over kunnen praten. Dank je voor dit gesprek. Ik denk dat het heel waardevol kan zijn voor mensen die in dezelfde positie zitten als jij, die ook merken dat er weinig aandacht voor ze is als een broer of zus heel veel aandacht nodig heeft. Herkenning is altijd prettig. Dank je wel.
L: Graag gedaan.
Interview met
Stijn Voortman
Wat kun je het beste doen als iemand in je omgeving depressief is? En hoe merk je dat eigenlijk? Wat is het verschil tussen een burnout en een depressie? Met deze vragen bestookte ik cognitief gedragstherapeut Stijn Voortman. Zijn voornaamste tip: Wees aanwezig, maar niet overstelpend. Wees een luisterend oor, bagatelliseer het niet, maar wees betrokken. Zodat degene die depressief is kan zien: Er zijn mensen in mijn buurt die er voor me zijn.
En ook: Wees er open over, als je depressief bent. Anders kost het je zoveel extra energie om het verscholen te houden voor de wereld.
Ook voor naasten is die laatste tip heel belangrijk.
Stijn is een van de experts die meewerkt aan mijn boek 'Einde aan de duisternis'.
En ook: Wees er open over, als je depressief bent. Anders kost het je zoveel extra energie om het verscholen te houden voor de wereld.
Ook voor naasten is die laatste tip heel belangrijk.
Stijn is een van de experts die meewerkt aan mijn boek 'Einde aan de duisternis'.
’s Nachts maakt hij
me wakker: Ik ga nu
naar het spoor
Dit artikel verscheen in het tijdschrift Linda in november 2019.
Desirée Tonino (55) is vertaler, woont samen met Maarten (52) en is moeder van Harm (22),
Jasper (21) en Simon (21).
“’s Nachts maakt hij me regelmatig wakker: ‘Ik heb maar één gedachte, ik wil dood en ga nu naar het
spoor.’ De eerste keer heb ik in paniek onmiddellijk de crisisdienst laten komen. Toen Jasper na uren
praten weer in bed lag, heb ik zo lang gehuild dat ik geen adem meer kreeg.
Ik vind het best een eenzaam geworstel, omgaan met mijn zoons doodswens. Mensen vragen zelden
hoe het met mij gaat. Misschien uit angst dat ik ga huilen. Ik neem het ze niet kwalijk. Hoe moet je ook
reageren als ik zeg: ‘Het gaat bagger, mijn zoon wil nog steeds dood’? Meestal vraag ik daarom maar
hoe het met hen gaat.
Mijn vriend staat wel altijd open voor mijn verdriet, maar met hem wil ik het ook niet constant over Jasper
hebben. Mijn leven moet niet alleen om mijn zoon draaien. Ik heb nog twee andere kinderen. Ik houd
het ook niet meer vol: altijd thuisblijven uit angst dat hij zichzelf wat aandoet, achter hem aanrennen met
boterhammen en medicijnen, me de blaren op de tong praten om hem uit bed te krijgen. Het zuigt me
compleet leeg; en hem frustreert het alleen maar. Vooral op inktzwarte dagen, als hij overspoeld wordt
door suïcidale gedachten en niets eet, staat hij niet open voor hulp. Zijn therapie verloopt moeizaam.
Het is natuurlijk ook doodvermoeiend voor hem, dat gegraaf in zijn brein. Na elk gesprek moet hij dagen
bijkomen. Als hij dan eindelijk weer wat energie heeft, staat de volgende sessie bijna voor de deur.
Twee jaar geleden viel ikzelf haast om van uitputting en dacht: ik heb dringend hulp nodig, anders dragen
ze hier dadelijk twee mensen naar buiten. Mijn psycholoog leerde me weer moeder te zijn. Jaspers
klachten werden zichtbaar nadat zijn vader en ik gingen scheiden. Onder andere uit schuldgevoel ben
ik voor hem zo hard gaan rennen, dat ik geen grenzen meer aangaf en vergat voor mezelf te zorgen.
Ik moet Jasper loslaten. Dat besefte ik voor het eerst nadat hij me ’s nachts weer wakker had gemaakt
met het verlangen naar het spoor te gaan, en hij de volgende dag met de trein weg moest. ‘Ik loop
mee om de hond uit te laten’, verzon ik als smoes om te kunnen controleren of hij echt zou instappen.
Toen hij in de trein zat, heb ik hyperventilerend mijn zus gebeld. ‘Wat had je willen doen als hij wél was
gesprongen?’, zei ze. ‘Dan had je het nog zien gebeuren ook.’ Die confrontatie opende mijn ogen: als
hij het echt wil, kan ik hem niet tegenhouden. Want dan zorgt hij er wel voor dat ik niet in de buurt ben.
Laatst zei hij voor zijn doen vrij opgewekt: ‘Het gaat echt goed met me, ik heb al twee weken niet aan
zelfmoord gedacht.’ Ik zou willen dat ik op zo’n moment zijn optimisme kan delen. Dat lukt niet. Vooral
zijn onvoorspelbaarheid vreet aan me. Iets kleins kan hem zo weer in een zwart gat trekken, bijvoorbeeld
als een afspraak bij de fietsenmaker anders loopt dan gepland. Ik heb nooit rust.”
Desirée Tonino (55) is vertaler, woont samen met Maarten (52) en is moeder van Harm (22),
Jasper (21) en Simon (21).
“’s Nachts maakt hij me regelmatig wakker: ‘Ik heb maar één gedachte, ik wil dood en ga nu naar het
spoor.’ De eerste keer heb ik in paniek onmiddellijk de crisisdienst laten komen. Toen Jasper na uren
praten weer in bed lag, heb ik zo lang gehuild dat ik geen adem meer kreeg.
Ik vind het best een eenzaam geworstel, omgaan met mijn zoons doodswens. Mensen vragen zelden
hoe het met mij gaat. Misschien uit angst dat ik ga huilen. Ik neem het ze niet kwalijk. Hoe moet je ook
reageren als ik zeg: ‘Het gaat bagger, mijn zoon wil nog steeds dood’? Meestal vraag ik daarom maar
hoe het met hen gaat.
Mijn vriend staat wel altijd open voor mijn verdriet, maar met hem wil ik het ook niet constant over Jasper
hebben. Mijn leven moet niet alleen om mijn zoon draaien. Ik heb nog twee andere kinderen. Ik houd
het ook niet meer vol: altijd thuisblijven uit angst dat hij zichzelf wat aandoet, achter hem aanrennen met
boterhammen en medicijnen, me de blaren op de tong praten om hem uit bed te krijgen. Het zuigt me
compleet leeg; en hem frustreert het alleen maar. Vooral op inktzwarte dagen, als hij overspoeld wordt
door suïcidale gedachten en niets eet, staat hij niet open voor hulp. Zijn therapie verloopt moeizaam.
Het is natuurlijk ook doodvermoeiend voor hem, dat gegraaf in zijn brein. Na elk gesprek moet hij dagen
bijkomen. Als hij dan eindelijk weer wat energie heeft, staat de volgende sessie bijna voor de deur.
Twee jaar geleden viel ikzelf haast om van uitputting en dacht: ik heb dringend hulp nodig, anders dragen
ze hier dadelijk twee mensen naar buiten. Mijn psycholoog leerde me weer moeder te zijn. Jaspers
klachten werden zichtbaar nadat zijn vader en ik gingen scheiden. Onder andere uit schuldgevoel ben
ik voor hem zo hard gaan rennen, dat ik geen grenzen meer aangaf en vergat voor mezelf te zorgen.
Ik moet Jasper loslaten. Dat besefte ik voor het eerst nadat hij me ’s nachts weer wakker had gemaakt
met het verlangen naar het spoor te gaan, en hij de volgende dag met de trein weg moest. ‘Ik loop
mee om de hond uit te laten’, verzon ik als smoes om te kunnen controleren of hij echt zou instappen.
Toen hij in de trein zat, heb ik hyperventilerend mijn zus gebeld. ‘Wat had je willen doen als hij wél was
gesprongen?’, zei ze. ‘Dan had je het nog zien gebeuren ook.’ Die confrontatie opende mijn ogen: als
hij het echt wil, kan ik hem niet tegenhouden. Want dan zorgt hij er wel voor dat ik niet in de buurt ben.
Laatst zei hij voor zijn doen vrij opgewekt: ‘Het gaat echt goed met me, ik heb al twee weken niet aan
zelfmoord gedacht.’ Ik zou willen dat ik op zo’n moment zijn optimisme kan delen. Dat lukt niet. Vooral
zijn onvoorspelbaarheid vreet aan me. Iets kleins kan hem zo weer in een zwart gat trekken, bijvoorbeeld
als een afspraak bij de fietsenmaker anders loopt dan gepland. Ik heb nooit rust.”
Wat als je merkt dat iemand aan zelfdoding denkt?
Wat kun je het beste doen als je vermoedt dat iemand worstelt met suïcidale gedachten? Kun je hem of haar op ideeën brengen als je het ter sprake brengt?
Ik vroeg het aan non-verbale therapeute Marianne Dewispelaere. Haar tip: 'Bespreekbaar maken is heel belangrijk. Begin met kleine stappen.'
Ik vroeg het aan non-verbale therapeute Marianne Dewispelaere. Haar tip: 'Bespreekbaar maken is heel belangrijk. Begin met kleine stappen.'
Grenzen aangeven - interview met Carla Ketelaar
Grenzen aangeven, dat is voor veel mensen een moeilijk thema. Ik vond het zelf heel lastig om grenzen aan te geven aan Sven, die stevig in de puberteit zat en ook nog zwaar depressief was. Bij elke mini-stap die hij zette, stond ik te juichen. Hoe zeg je nee in zo'n geval, als dat eigenlijk beter is? Ik vroeg het aan Liefdesexpert Carla Ketelaar van Laatste Liefde, www.laatsteliefde.nl
Haar tip:
Als moeder wil je niets liever dan dat het goed gaat met je kind. Als je kind zich rot voelt, voel jij je ook als ouder rot. We doen er alles voor om ons kind gelukkig te zien. Daar zit een versmelting in, zeker als de situatie heel erg moeilijk is. Dan raak je jezelf kwijt, dan vertrek je bij jezelf. Het gaat er dan niet om hoe je je kind begrenst, maar hoe je jezelf begrenst, hoe je bij jezelf blijft. Hoe meer je bij jezelf kunt blijven hoe steviger je er voor je kind kunt zijn. Zie grenzen aangeven daarom niet als de ander beperken, maar als ruimte creëren voor jezelf. Bijvoorbeeld: Vandaag ga ik maar twee keer naar boven, als hij weer een dag op bed ligt. Ook dat is een keuze, het op bed liggen, niet in beweging komen is ook een keuze. Niet kiezen ook. Het lijkt soms alsof we daar als ouder heel veel invloed op hebben, maar ook je (volwassen) kind is een zelfstandige entiteit. Als jij zijn leven op jouw schouders neemt, constant zorg en redding aanbiedt, hoeft hij niets meer te doen. En dan bereik je het tegenovergestelde van wat je eigenlijk wilt.
Haar tip:
Als moeder wil je niets liever dan dat het goed gaat met je kind. Als je kind zich rot voelt, voel jij je ook als ouder rot. We doen er alles voor om ons kind gelukkig te zien. Daar zit een versmelting in, zeker als de situatie heel erg moeilijk is. Dan raak je jezelf kwijt, dan vertrek je bij jezelf. Het gaat er dan niet om hoe je je kind begrenst, maar hoe je jezelf begrenst, hoe je bij jezelf blijft. Hoe meer je bij jezelf kunt blijven hoe steviger je er voor je kind kunt zijn. Zie grenzen aangeven daarom niet als de ander beperken, maar als ruimte creëren voor jezelf. Bijvoorbeeld: Vandaag ga ik maar twee keer naar boven, als hij weer een dag op bed ligt. Ook dat is een keuze, het op bed liggen, niet in beweging komen is ook een keuze. Niet kiezen ook. Het lijkt soms alsof we daar als ouder heel veel invloed op hebben, maar ook je (volwassen) kind is een zelfstandige entiteit. Als jij zijn leven op jouw schouders neemt, constant zorg en redding aanbiedt, hoeft hij niets meer te doen. En dan bereik je het tegenovergestelde van wat je eigenlijk wilt.
Wat doet slaaptekort met je lichaam? Interview met Naoual van de Leur
Een gezond dag/nachtritme aanhouden kan een uitdaging zijn als je depressief bent. Hoe kun je dat weer op de rails krijgen? En welke gevolgen heeft langdurig verstoord slapen of een omgekeerd slaapritme voor je gezondheid of je depressie? Ik vroeg het aan jeugdarts en coach/counselor Naoual van de Leur van Become True Self.
Haar tip: Slaap is net zo belangrijk als eten. Bij kinderen is het belangrijk voor de groei, maar als je langdurig verstoord slaapt, kan dat veel gevolgen voor je gezondheid hebben. Je kunt je minder goed concentreren, dingen slechter onthouden. Als ouders kun je samen met je kind een planning opstellen waarin de verschillende activiteiten duidelijk zijn aangegeven, inclusief slaap- en ontwaaktijden.
Het kan heel lastig zijn om pubers en jongeren te motiveren om bijvoorbeeld op tijd naar bed te gaan. Het is dan ook belangrijk dat ze een vertrouwenspersoon hebben. En dat is niet altijd de ouder. Je kunt denken aan een coach, of de praktijkondersteuner van de huisarts, een psycholoog. Iemand die kan levellen met de jongere, die hem of haar meekrijgt in het plan om weer uit de depressie te komen.
Haar tip: Slaap is net zo belangrijk als eten. Bij kinderen is het belangrijk voor de groei, maar als je langdurig verstoord slaapt, kan dat veel gevolgen voor je gezondheid hebben. Je kunt je minder goed concentreren, dingen slechter onthouden. Als ouders kun je samen met je kind een planning opstellen waarin de verschillende activiteiten duidelijk zijn aangegeven, inclusief slaap- en ontwaaktijden.
Het kan heel lastig zijn om pubers en jongeren te motiveren om bijvoorbeeld op tijd naar bed te gaan. Het is dan ook belangrijk dat ze een vertrouwenspersoon hebben. En dat is niet altijd de ouder. Je kunt denken aan een coach, of de praktijkondersteuner van de huisarts, een psycholoog. Iemand die kan levellen met de jongere, die hem of haar meekrijgt in het plan om weer uit de depressie te komen.
Hoe kom je weer uit die neerwaartse spiraal in de zorg voor je naaste?
Als je kind depressief is, dan is het vanzelfsprekend dat je als moeder of vader voor hem zorgt. Met de jaren schoot ik steeds verder door in mijn zorg voor Sven. Hij hongerde zichzelf uit, dus stond ik altijd klaar met een boterham of iets voedzaams, omdat ik doodsbang was om hem kwijt te raken.
Zoiets gaat heel geleidelijk, niemand wordt van de een op andere dag zwaar depressief. Hoe kom je uit die spiraal? Waar blijf je dan als moeder? Of als vader, zus of broer?
Hierover praat ik met therapeute Thea van Bodegraven van sterkineigenkracht.nl. In haar praktijk helpt ze partners en ouders van patiënten met een GGZ-diagnose.
Zoiets gaat heel geleidelijk, niemand wordt van de een op andere dag zwaar depressief. Hoe kom je uit die spiraal? Waar blijf je dan als moeder? Of als vader, zus of broer?
Hierover praat ik met therapeute Thea van Bodegraven van sterkineigenkracht.nl. In haar praktijk helpt ze partners en ouders van patiënten met een GGZ-diagnose.